एकाग्रचित्त अर्जुन!
Mahabharat, Pratham Khanda, Sambhava Parva, 131st and 132nd Chapter
-
64. Arjun, stood out from others, with respect to his excellence and in weaponry and his love for his Guru, on the basis of his intellect, strength and enthusiasm.
65. The education of weaponry was imparted equally to all the students. But owing to his skills, only Arjun became the best among all the princes.
66. The cunning Kauravas, always resented powerful Bhimsen and learned Arjun.
67. Having imparted all the knowledge of subjects and weapons, the great Guru Dronacharya, gathered all his students at a place. He wanted to test them for their archery skills.
68. He planted a fake bird made by an artisan, on a tree without the knowledge of the teens and told them that the bird is their aim.
69. “Now, all of you raise your bows, attach the arrows to it, and stand in front of this artificial bird,
70. Behead the bird with your bow, once I have told you to do so. Children, I will ask one by one, and you do accordingly.
71. Then, the great sage from Angiras family, Dronacharya told Yudhishthir, “Load a super fast arrow on your bow, and release the arrow, after I finish my instruction.
72. Following his Guru’s instructions, the one whom the enemy fears, Yudhisthir, stood first in front of the artificial bird, with his bow and arrow.
73. “Hey Parikshit! Guru Dronacharya immediately asked the descendant of the Kurukul,
74. “Hey Prince! Look at the artificial bird sitting atop the tree.” Yudhishthir said, “Acharya, I can see it.”
75. Then Dronacharya again asked, “Then can you see this tree, me, your brothers?”
76. The Son of Kunti, Yudhishthir answered,”I can see this huge tree, you, my brothers and the bird again and again”
77. Dronacharya was disappointed at heart and said to Yudhishthir disrespectfully, “You move away! You won’t be able to aim at the target.”
78. Then the famous Dronacharya, curious to know what others think, asked sons of Dhritarashtra, like Duryodhan, other students like Bhim and kings of other countries, the same questions.
79. When even they answered that they saw everything, they got loathed.
Here the 131st chapter of Sambhavaparva, from Adiparva of Mahabharata ends.
1. Then, Dronacharya asked Dhananjay, smiling, “Look! You have to aim for the target now!”
2. You have to release the arrow, once I tell you to do so. Child! Prepare the bow and arrow and wait for a moment.”
3. Inspired by his Guru’s word, Savyasachi Arjun, stretched his bow and stood in front of the artificial bird.
4. At the same moment, Guru Dronacharya asked him the same way, “Arjun! Can you see this tree, the artificial bird sitting on it, me too?”
5. “Hey Bharatkulputra Parikshit! Arjun told Dronacharya, “I can only see the bird. I cannot see you.”
6. Dronacharya felt happy and further asked Arjun, “If you say you see the bird, then tell me again.”
7. Arjun said, “I cannot see the body of the bird, I can only see his head.”
8. Dronacharya was thrilled with happiness, told Arjun, “Shoot the target.” Without thinking further, Arjun shot the arrow.
9. Then son of Pandu, Arjun, beheaded the bird on the tree with the sharp arrow.
10. After the task was complete, Dronacharya hugged Arjun, and felt reassured that Drupad can be now defeated with his lot.
-
बुद्धियोगबलोत्साहैः सर्वास्त्रेषु च निष्ठितः ।
अस्त्रे गुर्वनुरागे च विशिष्टोऽभवदर्जुनः ।। ६४ ।।
तुल्येष्वस्त्रोपदेशेषु सौष्ठवेन च वीर्यवान् ।
एकः सर्वकुमाराणां बभूवातिरथोऽर्जुनः ।। ६५ ।।
प्राणाधिकं भीमसेनं कृतविद्यं धनंजयम् ।
धार्तराष्ट्रा दुरात्मानो नामृष्यन्त परस्परम् ।। ६६ ।।
तांस्तु सर्वान् समानीय सर्वविद्यास्त्रशिक्षितान् ।
द्रोणः प्रहरणज्ञाने जिज्ञासुः पुरुषर्षभः ।। ६७ ।।
कृत्रिमं भासमारोप्य वृक्षाग्रे शिल्पिभिः कृतम् ।
अविज्ञातं कुमाराणां लक्ष्यभूतमुपादिशत् ।। ६८ ।।
शीघ्रं भवन्तः सर्वेऽपि धनूंष्यादाय सर्वशः ।
भासमेतं समुद्दिश्य तिष्ठध्वं संधितेषवः ।। ६९ ।।
मद्वाक्यसमकालं तु शिरोऽस्य विनिपात्यताम् ।
एकैकशो नियोक्ष्यामि तथा कुरुत पुत्रकाः ।। ७० ।।
ततो युधिष्ठिरं पूर्वमुवाचाङ्गिरसां वरः ।
संधत्स्व बाणं दुर्धर्ष मद्वाक्यान्ते विमुञ्च तम् ।। ७१ ।।
ततो युधिष्ठिरः पूर्वं धनुर्गुह्य परंतपः ।
तस्थौ भासं समुद्दिश्य गुरुवाक्यप्रचोदितः ।। ७२ ।।
ततो विततधन्वानं द्रोणस्तं कुरुनन्दनम् ।
स मुहूर्तादुवाचेदं वचनं भरतर्षभ ।। ७३ ।।
पश्यन त द्रुमाग्रस्थ भास नरवरात्मज ।
पश्यामीत्येवमाचार्य प्रत्युवाच युधिष्ठिरः ।। ७४ ।।
स मुहूर्तादिव पुनर्द्राणस्तं प्रत्यभाषत ।द्रोण उवाच
अथ वृक्षमिमं मां वा भ्रातृन् वापि प्रपश्यसि ।। ७५ ।।
तमुवाच स कौन्तेयः पश्याम्येनं वनस्पतिम् ।
भवन्तं च तथा भ्रातॄन् भासं चेति पुनः पुनः ।। ७६ ।।
तमुवाचापसर्पति द्रोणोऽप्रीतमना इव ।
नैतच्छक्यं त्वया वेद्धुं लक्ष्यमित्येव कुत्सयन् ।। ७७ ।।
ततो दुर्योधनादींस्तान् धार्तराष्ट्रान् महायशाः ।
तेनैव क्रमयोगेन जिज्ञासुः पर्यपृच्छत ।। ७८ ।।
अन्यांश्च शिष्यान् भीमादीन् राज्ञश्चैवान्यदेशजान् ।
तथा च सर्वे तत् सर्वं पश्याम इति कुत्सिताः ।। ७९ ।।
इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि सम्भवपर्वणि द्रोणशिष्यपरीक्षायामेकत्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः ।। १३१ ।।
ततो धनंजयं द्रोणः स्मयमानोऽभ्यभाषत ।
त्वयेदानीं प्रहर्तव्यमेतल्लक्ष्यं विलोक्यताम् ।। १ ।।
मद्वाक्यसमकालं ते मोक्तव्योऽत्र भवेच्छरः ।
वितत्य कार्मुकं पुत्र तिष्ठ तावन्मुहूर्तकम् ।। २ ।।
एवमुक्तः सव्यसाची मण्डलीकृतकार्मुकः ।
तस्थौ भासं समुद्दिश्य गुरुवाक्यप्रचोदितः ।। ३ ।।
मुहूर्तादिव तं द्रोणस्तथैव समभाषत ।
पश्यस्येनं स्थितं भासं द्रुमं मामपि चार्जुन ।। ४ ।।
पश्याम्येकं भासमिति द्रोणं पार्थोऽभ्यभाषत ।
न तु वृक्षं भवन्तं वा पश्यामीति च भारत ।। ५ ।।
ततः प्रीतमना द्रोणो मुहूर्तादिव तं पुनः ।
प्रत्यभाषत दुर्धर्षः पाण्डवानां महारथम् ।। ६ ।।
भासं पश्यसि यद्येनं तथा ब्रूहि पुनर्वचः । शिरः पश्यामि भासस्य न गात्रमिति सोऽब्रवीत् ।। ७ ।।
अर्जुनेनैवमुक्तस्तु द्रोणो हृष्टतनूरुहः ।
मुञ्चस्वेत्यब्रवीत् पार्थं स मुमोचाविचारयन् ।। ८ ।।
ततस्तस्य नगस्थस्य क्षुरेण निशितेन च ।
शिर उत्कृत्य तरसा पातयामास पाण्डवः ।। ९ ।।
तस्मिन् कर्मणि संसिद्धे पर्यष्वजत पाण्डवम् ।
मेने च द्रुपदं संख्ये सानुबन्धं पराजितम् ।। १० ।।